Kamp Amersfoort

Uit documenten, die ik in juni 2014 heb ontvangen van onderzoeker Ardon Toonstra van Kamp Amersfoort, blijkt dat oom Leo daar op 19 mei 1944 werd binnengebracht. Dit betekent, dat Leo een kleine week nog ergens heeft vastgezeten. Waarschijnlijk op het politiebureau van Terneuzen in afwachting van transport naar kamp Amersfoort.

Hierboven zijn registratiekaart van “Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort”, oftewel Politiek Doorgangskamp Amersfoort. Ook contractbrekers werden hier eerst naar toe gebracht, waaronder dus ook oom Leo.
Vaag rechtsboven zien wij zijn kampnummer, 12445, gestempeld staan. Rechtsonder zien we de datum, dat hij het kamp is binnengekomen (eingeliefert) en wel op 19 mei 1944. Ook zien we daaronder wanneer hij dit kamp weer verlaten (überführt) heeft en wel op 8 september 1944. Erachter staat de letter N. Pas later, in een gesprek met mijn oom Gerard Beurkens en ook na het vinden van de oproep van mijn vader aan een onderzoeksinstantie ben ik erachtergekomen dat die N voor Neuengamme staat. Uiteindelijk heeft oom Leo bijna 4 maanden in Kamp Amersfoort gezeten.
Daaronder staat de afkorting “Arb. Eins. Reich”, waarschijnlijk de afkorting van Arbeits Einsatz Reich.
Linksonder staat de grond van zijn arrestatie en transport naar kamp Amersfoort, namelijk “Kontraktbruch”, oftewel conractbreuk.
Linksboven staan de persoonsgegevens van oom Leo.
Daarnaast was er nog een soort algemene kaart met beperkte gegevens. Deze ziet u hierna.

Er werd naast deze algemene registratiekaarten ook een soort kaart bijgehouden waarop te zien was wat het gewicht was van oom Leo bij binnenkomst en aantekeningen over ziekte enz. Op de kaart staat, dat oom Leo 75 kilo woog (met kleren aan) bij binnenkomst in het kamp.
Wat de andere aantekeningen op de kaart betekenen moet ik nog nader uitzoeken, maar wel is te zien dat hij medio juni en eind juli koortsvrij is verklaard. Op een briefje, die jammer genoeg is meegekopieerd met de kaart, zien we een diagnose overzicht en een therapie. Daarop staat o.a. dat hij weer moeilijkheden heeft met zijn neus en als medicijn een zoutoplossing krijgt toegediend

Dan is er ook nog een kaart waarop oom Leo’s naam is doorgehaald (onderaan), waaruit zou blijken, dat hij op 9 juni 1944 overgeplaatst zou gaan worden naar de Oostfriese eilanden (Norderney).

Waarom dit uiteindelijk niet is doorgegaan is onduidelijk. Waarschijnlijk heeft dit te maken gehad, dat oom Leo ziek was. Uit zijn brieven blijkt, dat hij in Kamp Amersfoort in Barak IV zat. Navraag bij Kamp Amersfoort bevestigt mijn gedachte, want barak IV was speciaal voor zieke gevangenen. Volgens de getypte tekst rechtsboven zou de reis via Delfzijl gaan. Of hij toen nog koorst had zou een rol gespeeld kunnen hebben, want pas na 9 juni 1944 wordt hij koortsvrij verklaard. Maar waarschijnlijk is hij daarna toch weer ziek geworden of gebleven, want de twee brieven van juli en augustus 1944 kwamen beiden uit barak IV.
Hieronder nog een registratiekaart, waarop te zien is, dat oom Leo eigenlijk op 9 juni 1944 richting Emden zou gaan. Wat opvalt is, dat deze kaart in het Nederlands is gemaakt.

Eind juli 1944 komt voor de familie een eerste levensteken uit kamp Amersfoort. Hij stuurt een brief naar mijn ouders (het poststempel geeft aan: 25 juli 1944). Op de brief (een speciale brief waarop vermeld staat Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort) staat zijn naam, bloknummer en kampnummer (dus: L. Burger, Blok IV, kampnummer 12.445).
Uit informatie bij Kamp Amersfoort gold Blok IV als de plek waar de zieken waren ondergebracht.

Tekst brief Kamp Amersfoort van juli 1944
Bladzijde 1
Beste Ben, An & Adri,
De vorige brief voor thuis, deze voor jullie met verzoek de inhoud aan Pa te schrijven. Hoe maken jullie ‘t? Werk je nog steeds aan de verdedigingsD, Ben? Je zal wel van kleur veranderd zijn, denk ik. Met jou gaat ’t zeker ook nog goed, An? Ik ben nieuwsgierig naar Adri, die nu wel los zal kunnen lopen. Ik hoop ‘m gauw weer eens te zien, dan kan ik weer buiten korfballen. Pa schreef over een pakje met snuisterijen, dat ik echter niet ontvangen heb.
Bladzijde 2
Schrijf je wat erin zat, maar stuur niets meer. In ieder geval bedankt  voor ’t initiatief, en de medewerkers eveneens hartelijk dank. M’n kleren die nog bij jullie zijn kom ik dit jaar nog terughalen, hoop ik. Zijn m’n vliegtuigjes nog intact? Ik zal er nog wel meer maken. Met mij gaat ’t goed. Ik tob nog steeds in de ziekenbarak, maar maak ’t goed. De groeten aan ouwen Bakker, die ik enige tijd m’n beste metgezel was. Heeft hij ’t nog over thuis gehad? De dagen gaan snel voorbij. ‘k Heb hier enige films gezien, aardige wel. Hebben jullie ’t portret van Ali en Arie al voor niets. Blij dat Tini korfbalt en goede eetlust heeft. Doen
Bladzijde 3
jullie de groeten aan al mijn bekenden, Betje, Annie en ouders, Cobi en ouders enz. Is ’t waar van Annie R. Schrijf eens wat je weet. Weet je niets, vraag dan verder maar niets. Komt Cobi nog wel eens bij jullie. Speciale groeten en vraag of ze ook wat aan jullie brief wil toevoegen. Ik verwacht een dikke brief zo gauw mogelijk, per omgaande, direct terug. Vraag aan Pa en Tini of ze ook schrijven naar me. Ben en An, ik moet eindigen. Doen jullie wat ik gevraagd heb, een dikke brief. Nogmaals bedankt voor alles ’n stevige handdruk voor jullie van Leo.
P.S. Tevens de groeten aan Fam. Timmers en Wil en de groeten aan thuis natuurlijk.

Zijn tweede brief uit kamp Amersfoort stuurt oom Leo in augustus 1944 naar zijn ouders. Die wonen aan de Mathenesserdijk 24 B in Rotterdam.

Tekst brief Kamp Amersfoort van augustus 1944https://strato-editor.com/.cm4all/uproc.php/0/Leo%20Burger%20(1934-1945)/Kamp%20Amersfoort/.Amersfoortaug_3.jpg/picture-400?_=181b4d26fa1
Bladzijde 1
Beste Vader en lieve Tini,
Uit de brief van Ben van vorige maand vernomen, dat alles goed gaat. Kleine Adri loopt al en wordt volgens An een echte kwajongen. Ik vond ’t fijn dat de brief erg dik was, ‘k heb ‘m met plezier een paar maal gelezen. Van thuis verwacht ik ook zo’n dikke, kan dat? Met mij gaat ’t goed. M’n keel is over, wat roodvonk gehad, maar ook weer voorbij. De neusoperatie van vorig jaar blijkt niet afdoende te zijn geweest; soms
Bladzijde 2
heb ‘k er last van, achter in m’n neus. Als ik weer thuis ben, zal ‘k ’t gauw laten nakijken. Heb u de brief van Greben, m’n Leeuwarder vriend, ontvangen? U doet zeker wat hij vraagt. Tini zal er, nu ze weer in de buitenlucht is, goed en bruin uitzien, bruiner dan ik, vermoed ik. Wat is ’t fijn Tini, dat je bijna een maand met vacantie ben geweest in ’t gezonde Zeeland. Heeft Pa je persoonlijk mogen terughalen? Je hebt in Zeeland met Ben natuurlijk ook gekorfbald? Heb je wel eens doelpunten gemaakt. Jammer, dat Spangen leden als Riek Lammers en Riek Gerkens verloren heeft. Zijn we ons
Bladzijde 3
veld door ’t eerste-klasserschap van Neptunus geheel kwijt? Dat zou erg jammer zijn. Februari wordt de maand van blijde gebeurtenissen, dan zal de oorlog toch wel eens tot ’t verleden gerekend kunnen worden, hoop ik. Ik, dik, ± 78 kg, heb donker haar en dichte haargroei, evenals Frans toen hij nog 10 jaar was. Speciale groeten aan Alie en Arie, Ben en An, Frans, onze familie overal, Toetie buren enz. Jan v/d Avoort wilt U m’n felicitaties zeker wel overbrengen. Liefst een dikke brief met briefje van Pa, Tini, Frans, Toet, ja? Schrijf gauw terug. Maak geen zorgen en de beste groeten van Leo.
P.S.
Tini, gefeliciteerd met je overgang. Doe je best hoor.

Zoals we op de eerste twee registratiekaarten hebben gezien is oom Leo op 8 september 1944 op transport gezet uit kamp Amersfoort. Achter het woord “überführt” staat de hoofdletter N. Dit is de letter, die staat voor kamp Neuengamme, een kamp ongeveer 25 kilometer ten oosten van Hamburg. De bevestiging kreeg ik, zoals eerder vermeld, via oom Gerard Beurkens, waar ik kort na het overlijden van tante Tini een bezoek heb gebracht. Toen ik daar de naam van kamp Neuengamme liet vallen, reageerde hij direct met de opmerking “ja, dat zei moe Burger, nu weet ik het weer”.
Op die datum, 8 september 1944, is er een flinke groep op transport gezet. Oom Leo staat op lijst 4 met volgnummer 66. Hoeveel lijsten er zijn zal ik nog eens na moeten vragen. Hieronder de lijst, waar oom Leo op vermeld staat.

Hierna wordt het stil en hoort de familie niets meer van oom Leo.